การกำหนดรู้ภาวนาแบบ พองหนอ- ยุบหนอ
การกำหนดพองหนอยุบหนอ ในขณะนั่งภาวนา
ปฏิบัติดังนี้
1. นั่งขัดสมธิ ตัวตรง หลังตรง ศรีษะตรง
2. หลับตามือขาวทับมือซ้าย วางซ้อนกันไว้ที่หน้าตัก
3. ส่งสติไปที่หน้าท้องตรงใจกลางสะดือ
4. ขณะท้องพองขึ้น สติกำหนดรู้อาการพอง กำหนดว่า พอง
เมื่อสิ้นสุดอาการพองแล้ว กำหนดว่า หนอ
5. ขณะท้องยุบลง สติกำหนดรู้อาการยุบของท้อง กำหนดว่า ยุบ
เมื่อสิ้นสุดอาการยุบแล้วกำหนดว่า หนอ
6. อาการที่ท้องพองขึ้น หรือยุบลง กับใจที่รู้อาการพองยุบนั้น ต้องให้พร้อมกัน
ไม่ก่อนไม่หลังกว่ากัน
7. ถ้าพองยุบของท้องไม่ชัดเจน หรือไม่เห็น ก็ให้กำหนด นั่งหนอ,
ถูกหนอ แทนพองยุบ
8. นั่งหนอ คือสติรู้อาการนั่ง(อาการคู้งอของขาและการตั้งตรงของลำตัว)
ถูกหนอ สติรู้อาการถูกสัมผัสของก้นกับพื้น
9. ในขณะนั้งกำหนดอยู่ ถ้ามีอารมณ์อื่นๆ ที่ชัดเจนแทรกเข้ามาเช่น ปวด,
ง่วง, ได้ยิน, เห็นภาพนิมิต, สงสัย, เบื่อ, เป็นต้นให้หยุดกำหนดพองยุบไว้ก่อน
แล้วตั้งสติกำหนดอารมณ์ที่มาใหม่ จนอารมณ์นั้นๆ ดับไป จางไป แล้วค่อยกลับมากำหนดอาการพองยุบ
หรืออาการอื่นที่กำหนดเป็นฐานหลัก เช่น นั่งหนอ ถูกหนอ
หรือ ได้ยินหนอๆ ตามที่กำหนดเป็นฐาน
10. กรณีที่กำนดพองยุบเป็นฐานหลัก ถ้าพองยุบปกติ ให้กำหนดว่า
พองหนอ ยุบหนอ ถ้าอาการพองยุบเร็วขึ้นจนใส่ หนอ
ไม่ทันให้กำหนดว่า พอง ยุบ ตามอาการท้องนั้น
ถ้าพองยุบเร็วมากจนกำหนดไม่ได้ ให้กำหนดว่า รู้หนอๆ
ๆ